اعتماد به نفس نوعی فکر مثبت در مورد شما و شخصیتتان است؛ به عبارتی اعتماد به نفس به این معنا است که فرد به توانایی‌هایی که دارد، اعتقاد و باور داشته‌باشد. اعتمادبهنفس در معنای حقیقی یعنی قبل از این‌که در کاری موفق شویم یقین داشته‌باشیم که این کار را درست انجام خواهیم داد. بسیاری از دانش‌آموزان در زمینه نقاشی یا ورزش مهارت بالایی دارند اما همان دانش‌آموزان می‌توانند در زمینه ی ریاضی و زیست دچار کمبود اعتماد به نفس باشند. در این مقاله از سایت خانه آموزش می‌خواهیم به اعتماد به نفس در دانش آموزان و تقویت این اعتماد به نفس بپردازیم؛ چرا که وجود اعتماد به نفس در دانش آموز اصل مهمی است که در پیشرفت تحصیلی آن‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.
اهمیت اعتماد به نفس در دانش آموزان
انسان باید توانایی‌هایی که خداوند به اوهدیه داده است را بشناسد و باور داشته‌باشد که می‌تواند با اعتماد به نفس بر مشکلات و حوادث پیروز شود. اگر انسان اعتماد به نفس نداشته باشد، هنگام روبه‌رو شدن با مشکلات در بن‌بستی گفتار می‌شود که زندگی‌اش را تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ این موضوع برای دانش آموزان در مدرسه نیز اتفاق می‌افتد. حسی که دانش‌آموزان نسبت به خودشان دارند می‌تواند بر زندگی شخصی و پیشرفت تحصیلی آن‌ها تاثیر زیای داشته‌باشد؛ مثلا دانش آموزی که حس می‌کند کسی او را دوست ندارد در روابطش با دوستان، همکلاسی‌هایش و خانواده به مشکل بر‌می‌خورد.
چه افرادی در وجود و یا عدم اعتماد به نفس در دانش آموزان نقش دارند؟
اعتماد به نفس در دانش آموزان به والدین، معلمان و سایر افراد مهم زندگی دانش آموز بستگی دارد؛ چرا که این افراد بر نظری که دانش آموزان نسبت به خودشان و احساساتشان دارند تاثیرگذار هستند. انتقادات و تشویق‌های خانواده و دوستان از دانش آموز است که اعتماد به نفس او را می‌سازد. البته باید مراقب باشید که اگر این انتقادات زیاد باشند، نتیجه برعکس خواهد شد؛ بنابراین بهتر است تعادل را رعایت کنید و از طریق راه‌های درست اعتماد به نفس را در وجود دانش آموزان شکل دهید.
علاوه بر این موضوع، جالب است بدانید که سازنده‌ترین عاملی که اعتماد به نفس هر یک از ما را شکل می‌دهد، خود ما هستیم. برای مثال اگر مدام درحال تحقیر و سرزنش خودمان باشیم، اعتمادبهنفس ما برهمین اساس شکل می‌گیرد؛ از طرفی اگر مدام از خودمان تعریف و تمجید کنیم، به خودمان کمک می‌کنیم تا در برخورد با اجتماع اعتماد به نفس بالاتری داشته باشیم. یکی دیگر از عوامل موثر بر اعتماد به نفس دانش آموزان، تعیین هدف است. دانش‌آموزان باید هدف‌هایشان را درست تعیین کنند و دقت داشته باشند که هدف‌های آرمان‌گرایانه پوچ و بی‌فایده هستند؛ بنابراین بهتر است هدف‌هایتان را هوشمندانه انتخاب کنید و در نظر داشته باشید که تغییرات به مرور زمان اتفاق می‌افتند نه یک شبه. یکی از مناسب‌ترین راه‌ها برای افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان را می‌توان یاددهی فرآیند برنامه ریزی است.
نقش اعتماد به نفس در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
یکی از عوامل مهمی که باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود، نداشتن اعتماد به نفس است. معلم‌ها باید مشوق دانش آموزان باشند تا خودشان را باور کنند و بتوانند استعدادها و خلاقیت تحصیلی خود را نشان دهند. هم‌چنین باید به دانش آموزان کمک کنند تا ارتباط مستقیم تلاش و موفقیت را درک کنند. گاهی‌اوقات دانش آموزانی که پشتکار و عزت نفس کمی دارند، تصور می‌کنند که هم‌کلاسی‌هایشان به نوعی از آن‌ها باهوش‌تر و زرنگ‌تر هستند و انجام تکالیف و آزمون‌ها برای‌آن‌ها ساده‌تر است. باید به این دانش آموزان بیاموزیم که هرکسی که بیشتر تلاش کند، پاسخ بهتری خواهد گرفت.
بعضی از معلم‌ها زمانی که دانش آموزان به‌تنهایی تکالیفشان را انجام می‌دهند، سوالات شفاهی آن‌ها را پاسخ نمی‌دهند و بعضی دیگر از دانش آموزان می‌خواند سوالاتشان را در زمان مشخص به‌طورکلی ازمعلم بپرسند. اگر این روش به‌طور صحیح استفاده شود، در این صورت دانش آموزان را تشویق می‌کند تا به کار خود ادامه دهند. این روش، یکی از موثرترین روش‌های ایجاد اعتماد به نفس در دانش آموزان است. دلیل این تأثیر مثبت این است که دانش آموزان می‌دانند که سؤالات آن‌ها در زمانی مشخص پاسخ داده می‌شود.
روش‌های تقویت اعتماد به نفس دانش آموزان توسط معلم‌ها
– معلم اوراق تصحیح شده را براساس نمره بچیند و توزیع برگه‌ها را به بالاترین نمره کلاس اختصاص دهد؛ سپس سوالات را بخواند و پاسخشان را با ریزبارم‌ها ارائه دهد. در نهایت رفع اشکال را انجام دهد و بچه‌ها را وادار کند تا اشکال‌هایشان را در گوشه‌های کتابشان بنویسند.
– بر مطالب مفهومی تاکید داشته‌باشد و آن‌ها را تکرار کند.
– ارتباط عاطفی‌اش را با دانش آموز افزایش دهد و شرایط خاص هر دانش آموزی را درک کند.
– حس باور و اطمینان قلبی را به دانش آموزان انتقال دهد و به آن‌ها بگوید که می‌توانند ناامیدی و ترس امتحان را از خودشان دور کنند و موفق شوند.
– موفقیت و پیشرفت‌های درسی را به‌طور جزئی و کلی ارائه دهد.
– مطالب درسی را به‌صورت متوالی و از ساده به دشوار ارائه دهد.
– حس درونی خودشان را از پیشرفت آن‌ها بیان کند و از کاربرد تشویق‌های کلامی و نوشتاری، مخصوصا در بالای اوراق امتحانی استفاده‌کند.
– باید به دانش‌آموزان خجالتی و کم‌رو برای بیان نظرمیدان بدهد.
– فرصت مناسبی برای جبران ضعف و عقب‌ماندگی‌ها به دانش آموزان بدهند.
– آن‌ها را با هم‌کلاسی‌هایشان مقایسه نکنند، نمرات بالا را به رخ بچه‌ها نکشند و به همگی توجه یکسان داشته باشند.
– دانش آموزان را بلافاصله پس از آزمون از میزان پیشرفت در کارشان مطلع کنند.
روش‌های تقویت اعتماد به نفس در دانش آموزان توسط خانواده
به یاد داشته باشید که فرزند شما که دانش آموز مقطع دبستان، راهنمایی و یا دبیرستان است دوره نونهالی یا نوجوانی را پشت سر می‌گذارند. این دوره از مهم‌ترین دوره‌های زندگی هر فرد به شمار می‌رود که می‌توان گفت در واقع شخصیت هر شخصی در این دوره پایه‌ریزی می‌شود. شکل گرفتن اعتماد به نفس در افراد در این برهه از زمان، از اهمیت بالایی برخوردار است و خانواده نقش مهمی در آن ایفا می‌کند. در ادامه روش‌هایی برای تقویت اعتماد به‌نفس نوجوان به شما ارائه می‌دهیم.
- مورد تحسی قرار دادن او: با تعریف و تمجید از کارها ی خوب فرزندتان اعتماد به‌نفسش را بالا برده و اورا به سوی بهترشدن تشویق کنید.
- انتقاد نکردن از نوجوان: اگر فرزندتان کار اشتباهی انجام می‌دهد، با او آرام صحبت کنید و از از او انتقاد نکنید. انتقاد در نظر نوجوانان، نوعی سرزنش است؛ پس حواستان باشد وقتی از فرزندتان انتقاد می‌کنید با چه لحنی با او صحبت می‌کنید.
- داشتن رفتار محترمانه: فرزند نوجوان شما کودک نیست و در آینده بالغ و کامل خواهدشد، پس با او همانند افراد دیگران محترمانه برخورد کنید.
- آموزش مهارت‌های دوست‌یابی: ما نمی‌توانیم به اجبار روابط و دوستی‌های فرزندمان را کنترل کنیم اما باید انتخاب یک دوست خوب و احترام در رابطه را به او آموزش دهیم.
از دیگر گزینه‌ها تقویت اعتماد به نفس در دانش آموزان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشویق او در علاقه‌مندی‌هایش
- آموزش برای داشتن روحیه‌ی قوی
- آموزش تمرکز روی مهارت‌ها و توانایی‌های خود
- حمایت از او
- مشورت با افراد حرفه‌ای
